
La Plateforme réunionnaise transmet au chef de l’Etat un nouveau manifeste
23 avrilAu cours d’un entretien dans la soirée du 22 avrils entre le Président de la République, Emmanuel Macron et la maire de Saint-Denis, Éricka (…)
Zistwar Tikok, par Christian Fontaine… zistwar an kréol dann Témoignages -49-
23 avril, par
Promié tan, la kaz bann Biganbé navé dé piès minm parèy sad bann Maksimin, soman té kouvèr an tol. Malérèzman, siklone 48 la ni, la lèv lo ti bikok, la saroy sa an boit zalimèt, la dépoz sa anfoutan, bordaz la ravine laba.
Eré set’ané-la gramoun Biganbé lavé lésans zernionm ramasé : dé lestayon* èk détroi boutèy bien kasièt anlèr park poul. Tout-suit po tout-suit, li la kour la boutik sinoi, la vann lo pé 32 500 F CFA (té i vo plis ke sa, mé-soman kosa ou’a fé ? Kank ou la bézoin ou pé pa fé ti bous !) Séfé èk son ti lékonomi, gramoun Biganbé la yabou romèt son ti kaz dobout. La ziska azout dé piès ansanm. Té i artonm in paviyon kat piès ; troi piès planséyé, inn san plansé (la sanm an tèr, po lav lo pié an-ndan, lo soir). Apréla, la fami la grandi. An 62, Maryot la gingn son brové, la bèk in plas ranplasant lao Bézav. Séfé Madanm Biganbé la fé in rényon fami, la di :
« In métrès lékol i pé pa rèt dann kaz rienk kat piès !
– Konbien ou i gingn mèt, ou Maryot ? Biganbé la di.
– 10 000F » Maryot i di.
Lo kaz té i fé 6 piès so-kou-si. Pardovan, si la droit anpartan lavé la sanm bann gramoun èk sad bann ti zanfan. Dann milié té lo salon, ek lo tab-ron si in koté, in nti li dann koin po gromèr Tisia, apréla té i tonm lo salamanzé (té i vien n’bati) zistorézon : avansa, tout té i manz dan la kizine, asiz si in tabouré atèr. Déyèr, in sanm an tèr po lav lo pié épi po bann gran garson dor an-ndan. Koté, lavé la sanm bann fi épi in magazin po ramas tout zafèr zot i komans pran angro la boutik.
Po fini, lèrk Maryot la maryé en 65, té fine koz salon n’bal tout, soman gramoun Biganbé, Arsinn, Férié, Zilyinn tout banna, la di porézon : « La pa akoz Maryot lé métrès lékol, ni sar fé lo fièr zordi ! Anon fé in salvert*, na kraz larobé* tèr-la minm, nora plis lanbians, épi moin dépans ! ». Fami lo zann* osi la tonm dakor po in salvert. I fé k’ tout domoun la antouré, la donn la min, la parti rod fèy palmis, fèy koko, lantanié, banbou, fouzèr, tousala…Tikok, zot i pé kroir, té pa dernié po mont anlèr pié koko.
Lo salvert, ziskalèr, i artonm lo sétyinm piès lo kaz sis piès.
Au cours d’un entretien dans la soirée du 22 avrils entre le Président de la République, Emmanuel Macron et la maire de Saint-Denis, Éricka (…)
Le Haut Conseil de la famille, de l’enfance et de l’âge est revenu dans une note sur la période inflationniste 2021-2025 et ses effets sur le (…)
Promié tan, la kaz bann Biganbé navé dé piès minm parèy sad bann Maksimin, soman té kouvèr an tol. Malérèzman, siklone 48 la ni, la lèv lo ti (…)
En visite à La Réunion, le président de la République a échangé avec le monde agricole, durement affecté par le cyclone Garance qui a suivi un (…)
Mézami l’ariv amwin dann mon éskolarité kotoiye bann marmaye néna bone tète. Mi rapèl inn téi konpran toute pli vite lé z’ote, téi rotien toute (…)
Selon le ministre de la Santé, Yannick Neuder, "autour de 120.000" personnes pourraient avoir été contaminées par le chikungunya, maladie (…)
« Ça fait plus de quinze ans que la fonction publique est au pain sec et à l’eau » a estimé le président de la fédération services publics de la (…)
Mézami dopi somenn passé i anparl bonpé bann péshèr artizanal pars lo ministress responsab de sa lété d’passaz shé nou é bien antandi téi i pé pa (…)
« Depuis le début de l’année, six décès [...]chez des personnes de plus 70 ans porteuses de comorbidités ont été classés comme liés au chikungunya (…)
Kossa i lé sa d’apré zot ? Oussa i trouv in n’afèr konmsa ? Fransh vérité sa sé in n’afèr i roprézante bien in fèye vakoa. Zot i trouv pa ?Avèk in (…)
Le Premier président de la Cour des comptes, a menacé mercredi de refuser de certifier les comptes de l’État. « Les réserves formulées par la Cour (…)
Le président de la Cour des comptes et du Haut conseil des finances publiques, Pierre Moscovici, a mit en garde contre des prévisions trop (…)