
Mal-do-mèr dann sarèt
28 juin, parLo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
Zistwar Tikok, par Christian Fontaine… zistwar an kréol dann Témoignages -60-
11 juin, par
Di sak zot i vé, listoir d’ Frans ek listoir d’ la Rénion, sé dé ! Ogard in marmay konm Tikok : toultan li lé pri dan in trin si kestion d’ sak i espas laba ! Insi, si lé pa in lamayaz rant « La Bastille » ansanm « lo pasti », sé « la poitrine » ke Tikok i pran po « lestoma » ! Si lé pa « lo rapace » ki fé mazine Tikok in papang ki « pas é arpas », sé lo « flakon dori » ke lo marmay i rod port Dispansèr a la plas « un flacon d’urine » !…
Alors, tousala ? Akoz, Tikok lé bèt ? Non va, mé zami ! Li lé fité, fité, fité, lo pti kitsamèr ! Soman, konm mi di azot, n’in zafèr ki kol pa rant « nout zansèt ki sort tout landroi » !
Bon, pason ladsi é anon in ot kou lékol ansanm Tikok ! Dan la klas, s’kou-si, lo mèt-lékol la po rakont in morso "d’ l’histoire de France”. Li di sépa n’in boug té apel « Clovis ». Li lété « roi des Francs, fils de Childéric et de Basine, époux de Clothilde, vainqueur des Romains à Soissons ». An-ndanla, lo mèt i koz ankor « des Wisigoths, différents des Ostrogoths… du Vase des Soissons… du fier Sicambre qui reçoit lo baptême des mains de Saint-Rémy dans la cathédrale de Reims » é po fini l’ salad, lo mèt i aprann son zélèv « qu’à sa mort, lo royaume de Clovis fut divisé entre ses quatres fils : Thierry, Clodomir, Childebert et Clotaire ». Zot i pé èt sir ke Tikok i konpran pa in merd dan so "galimatia-la" ! Si telman k’ lo “galimatia” i tourn an “zanbrokal” dan son pti koko ! Akoz sa ? Akoz Tikok n’in granpèr i apel… Klovis ! É, konm fétespré, li lé marié dézyinm li ansanm in Madanm i apel… Klotid ! Anplis désa, Tikok na dé tonton : inn i port Klotèr, lot Klodomir ! Li na ankor son parin ki apel Rémi, é son kouzin : Sildébèr ! (I fo kroir Granpèr Klovis navé in liv Listoir d’ Frans si son tab-dé-nui !)
Po ansèv la sos*, « Sicambre… Roi des Francs… Thierry… Childéric… Basine… Vase de Soissons », tou-sa-la i fé mazine Tikok in zistoir an kouyon : n’in kou, son lot kouzin, Tiéri Sikanm, la vol larzan, la parti la boutik, la asté in domi mèt boudin, la manz tout li tou-sèl ! Ariv lo soir – initil di azot – [rod] Tiéri partou, oki ! Si la fin, lo pov Tiéri té blizé fé son bézoin dan in… basine, ke li la ranpli bor an bor, an parlan ! Alors, son bann frèr la komans moukat ali konmsa : « Sikanm, Sikanm-anbo, Batisfolio la ribanbèt ! Tiéri la sié dori sanm zanbéric, Tiéri la sié boudin dan son basine ! »…
Zot i oi in pé lamayaz ! Alors sa i form – konm nou la di – in zanbrokal dan la tèt Tikok. E lo marmay, i konpran pa koman lo mèt dékol, olèrk rakont « l’Histoire de France » – konm li di li minm – li rakont « Zistoir » si son fami ali Tikok ! Sa, devan tout kamarad lékol ! Sa lé pa po fé gingn ali la ont, in zafèr konmsa ?
Lo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
Le calendrier scolaire élaboré par le Rectorat pour les 3 prochaines années est désormais connu et fait débat. Pour cause, à l’exception de (…)
Sur proposition de Gérard COTELLON, directeur général de l’ARS La Réunion, Patrice LATRON, préfet de La Réunion, a décidé le retour au niveau 2 du (…)
Le Conseil départemental a décerné, le vendredi 27 juin, les prix « Thérèse Baillif » et « Célimène » lors d’une cérémonie organisée dans (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mé dam zé méssyé, la sossyété,dsi la késtyonn fors néna la fors natirèl, sak wi gingn an néssan épi an grandissan korèktoman. Mwin lé sirésèrtin (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les élus de Guadeloupe ont adopté des résolutions « sur la fusion des deux collectivités, sur les compétences et l’autonomie fiscale », le 17 juin (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Normalien et énarque, chercheur en philosophie politique, Bruno Guigue est professeur invité à l’Université normale de la Chine du Sud (Canton) et (…)