
La Plateforme réunionnaise transmet au chef de l’Etat un nouveau manifeste
23 avrilAu cours d’un entretien dans la soirée du 22 avrils entre le Président de la République, Emmanuel Macron et la maire de Saint-Denis, Éricka (…)
Zistoir Tizan-Grandyab
26 septembre 2009
Zot i souvyin, momon Tizan, kan èl l’été an voi d’famiy, la parti rode de myèl épi frui dann in zardn éstraordinèr. Par l’fète, zardin-la lété zardin Grandyab. Donkalor, èl té konm oblizé aksèpt in drol propozisyon : manz toute bann frui èl té i vé, boir toute lo myèl ziska an avoir son kontantman, mé done son zanfan kan li va énète. Byinsir, momon Tizan la pa réspèk son promès-forsé, mé in zour lo dyab la pèrde pasyans, li la parti rode momon tizan pou réklame son kado. L’èr-la lo marmaye la fine ariv in bon grandèr vi k’li sava l’ékol é zour-la konm fé-t’éksepré li lété lékol, alor lo léspès l’ogre la déside atann lo zanfan pou kap ali kan li v’arivé. Ay-ay-ay ! Kèl doulèr mon dyé ségnèr !
Katriyèm morso : koman tizan la transform an ra pou roul Grandyab.
Ala lo pti marmay i rotourn l’ékol. Li lé pa tro prèssé, so vante lé pa vide : li la fine manz in rafal gouyav, zanbrosade, sriz é d’ot shoz ankor, li la trouv dann bordaz shomin, sansa li la parti rodé dann propriyété d’moun. Li ariv son kaz : li lé kontan vi k’li sa oir son momon, mé na in n’afèr, konm in voi, i prévnir ali i di ali : « Tansyon ! Alé pa ! ». Lo marmay i avans dousman-dousman épi li antann in gro voi, konm si son momon l’apré koz avèk domoun. Li ékout mèm ! A, la voi lé an kolèr. A ! I parl dé li, i di konmsa : « Moin la vni shèrsh out ti garson pou moin manzé. Si li vyin pa moin sar blizé manz aou son plas. Mon kor la bézoin la shèr himène ! ». Li akoute ankor épi li antann son momon apré plégné. Èl i di : « La pa mon fote, si marmay-la i tarde pou rante la kaz… doioir li la parti tréné avèk son bann ti-kamarad ! Inkyète pa, i fo li rotourn la kaz… Kansréti pou manzé ! ».
Kriké ! kraké !Tizan i artourn dann shomin pou li arfléshi !
Lo marmaye i konpran pa kossa i ariv. Sèl z’afèr, li koné, sé k’in spès dyab i atann ali son kaz pou manz ali é d’apré sak li la antandi son momon lé pa kont k’i manz ali. Li sava desou in gro pyé mang pou li kalkilé, kalkilé, kalkilé. Li kalkil koman li sava shapé, pars sak li lé sir sé k’banna i sar mète pyèz pou li, é d’apré sak li la antandi z’afèr lé séryé. Tizan i priyèr son z’ansète pou trouv in tik-tak. Sov la kaz ? La pa bon, li lé tro pti ! Ousa li v’alé ? Kissa va armass ali ? Kissa va fé son soin ? Lé vré li lé malis, li lé fourné, li lé pa malade, mé kissa i sava pran son résponsabilité ? Non, li pé pa viv san famiy. Sa lé pa fézab... Li priyèr son bann vyé z’ansète, li domann ède ali trouv in manyèr pou shape avèk lo pyèz. Demoun étranz la di ali, li l’avé in aryèr-aryèr gro papa té i fé la mazigador. Banna té i di mèm, lo boug té i transform an zanimo. Té i kroi li la pèrd… lo tan té i pass épi, in nuite li té i artourn konm si dé riyin-n’été. I paré demoun la véyé, véyé, par dsi véyé, avèk la krintiv dann kèr épi la konm vi, in ra pran la form lo l’aryèr-l’aryèr-l’aryèr gro papa. Éstèr, sa lé vré, sa lé pa vré ! Mi koné pa. Gramoun lontan té in bon pé mantèr ! Alors, kossa i fo fèr ? Tizan lé dann l’indivi.
Kriké ! Kraké ! Tizan i transform an ra !
Moin la touzour antann dir, nout vyé z’ansète, mèm si zot lé mor, zot i kontinyé avèy déssi nou. La prèv ? Tizan i gingn in pti somèy, li ral in pti karang déssou pyé d’boi. Dann son somèy son aryèr aryèr gro papa i vyin rann ali vizite épi i fé konprann ali la pa bézoin li inkyète, li rant son kaz konm aryin, léspri bann z’ansète va avèy déssi li.
Tizan i lèv épi li pran la diréksyon son kaz. Dopi baro li kriy, son momon li l’arivé. Son momon i mète son pla manzé déssi son pti ban épi Grandyab i kashyète dann koin é son momon, dann in n’ot koin, i ral lo kèr. Tizan i rante dan la kaz. Mé la pi in zanfan, sé in ra k’i rante dan la kaz... Li fofil, li oi lo manzé... li kap in boute, li sar kashyète,.. apré li rovyin, li arkap in boute, ziskatan na pi aryin dann z’asyète. Ziskatan li la fine balèy toute lo pla manzé. Grandyab i di lo madam : « Sé sa oute zanfan ? Sa in ra sa ! Ou i kroi mi manz lo ra ? » ..An kolèr li pran son shomin li sava, mé li kriy for : « nou va artrouvé ! Éspès de l’éspès, l’éspès ! ».
Kriké ! Kraké ! Koton mayi i koul, rosh i flote !
Grandyab lé bandé an brinn zing .Do fé i sorte dann son trou d’né, lo san, konm dé brèz rouz, i sorte dann son dé zyé. Li sava mé avèk li, lé zamé fini. Nou va oir la somènn proshène la suite lo zistoir gramoun lontan la rakonté é G. Gauvin la armassé. Somènn proshène : sinkyèm morso, Tizan langoutiy rouz .
Au cours d’un entretien dans la soirée du 22 avrils entre le Président de la République, Emmanuel Macron et la maire de Saint-Denis, Éricka (…)
Le Haut Conseil de la famille, de l’enfance et de l’âge est revenu dans une note sur la période inflationniste 2021-2025 et ses effets sur le (…)
Promié tan, la kaz bann Biganbé navé dé piès minm parèy sad bann Maksimin, soman té kouvèr an tol. Malérèzman, siklone 48 la ni, la lèv lo ti (…)
En visite à La Réunion, le président de la République a échangé avec le monde agricole, durement affecté par le cyclone Garance qui a suivi un (…)
Mézami l’ariv amwin dann mon éskolarité kotoiye bann marmaye néna bone tète. Mi rapèl inn téi konpran toute pli vite lé z’ote, téi rotien toute (…)
Selon le ministre de la Santé, Yannick Neuder, "autour de 120.000" personnes pourraient avoir été contaminées par le chikungunya, maladie (…)
« Ça fait plus de quinze ans que la fonction publique est au pain sec et à l’eau » a estimé le président de la fédération services publics de la (…)
Mézami dopi somenn passé i anparl bonpé bann péshèr artizanal pars lo ministress responsab de sa lété d’passaz shé nou é bien antandi téi i pé pa (…)
« Depuis le début de l’année, six décès [...]chez des personnes de plus 70 ans porteuses de comorbidités ont été classés comme liés au chikungunya (…)
Kossa i lé sa d’apré zot ? Oussa i trouv in n’afèr konmsa ? Fransh vérité sa sé in n’afèr i roprézante bien in fèye vakoa. Zot i trouv pa ?Avèk in (…)
Le Premier président de la Cour des comptes, a menacé mercredi de refuser de certifier les comptes de l’État. « Les réserves formulées par la Cour (…)
Le président de la Cour des comptes et du Haut conseil des finances publiques, Pierre Moscovici, a mit en garde contre des prévisions trop (…)