Dann farfar liv

La Rényon dann kër Robert Gauvin

16 novanm 2007

Ekout, lir, trapé, san volé, mé lir zoli liv-là Robert Gauvin la ékri po nou. ’La Rényon dann kër’ i fé voiyaz anou dan nout ti zil La Rényon. I vienn sorti, pa moyen zot i trouv pa li. Ninportékèl librèr i koné valèr lékrivin-là nana.

Robert Gauvin i resoi moin son kaz, po prézant amoin son ti dernié, son kèr, son mazinasion La Rényon, son lang, nout lang, zot lang. La pa posib in rénioné i kass an pay léktir là. I aval, i boir, i lir, i ar’lir, i ogard. In rénioné, koméla, dawar li voi pi le gayar nout kiltir, nout fason fé, nout kour. Nout kour la pa farfouyé. Nout kour i demann respé, i songn nout kor mavouz, i okip done kinm in manzay, in bon lodèr, in bon gou piman. Kan ou lir Robert Gauvin, ou mazine lontan. Poitan, li amont anou là mèm i gingn fé, la mèm i pé mazine ali, nout tan zordi. Mé ofèt, zot i koné Robert Gauvin, mi espèr ? In potomitan, moin la pa bézoin di azot, in moun la sobat po fé avans la lang, son lékritir. Liv-là i tir son lorizine dann tann, la pa si lontan, li té fé bann kronik dési RFO. Parlfèt, li la ramass inn trantèn po fagot po nou in gayar liv. mi di azot, li ramèn anou lontan ziska zordi, èk tandrèss, méo si son ti pointt limour i aranz la boush.

Kèl voiyaz !

Nana demoun i tir rienk défo dési nout ti zil, é son bann rénioné. In ti bout galé dann loséan Indien. Inn pousièr. Na poin lang po kozé. Dawar ankor i di, nou lé parésé. Dawar po sa mèm Robert Gauvin la mèt rienk an kréol, zis po dir anou tir la parès, lir in pé kréol, nout lang gromoman. Sinonsa osi po mèt anou daplon èk inn grafi, in fason ékri kréol. Ninport koman, Robert Gauvin la gingn fé voiyaz anou, dan la lang, dan nout péi, nout zardin, kan nana solèy, kan nana siklone. Mèm désou nout varang, li mazine ankor fé voiyaz anou pa loin Pondichéry. Fé pa le fion, ogard bien La Rényon. Zartiss-là i done anou si zoli papié son lamour po son péi, nout manièr amèn la vi, nout mantalité, nout tradition rénioné, nout péizaz gadianm, nout bann zoizo rar. Ziska Kondé la pass an zizman sou la plime poèt-là. Robert Gauvin la ékri "La Rényon dann kër", i mank azot rienk po lir. Alé trapé...

Babou B’Jalah


Kisa la-di jardin kréol lé farfouyé ?

Rant aou, pa bezoin la për ! Sa la pa jardin japoné, sa ; sa la pa jardin pandiyé konm dan tan Babylone ; sa la pa jardin le Roy non plü ; sa jüss in jardin kréol sü la tèr La Rényon ! Avanss aou ! Shak koté lalé, ti palmiss èk foujèr i amène aou : aou linvité, aou l’onër. In tralé flër i akëy aou : bèk zoizo, kë d’mimite, lang defë, liane darjan, plui d’or...
Pou èt joli, sa lé joli ! Soman jardin kréol i rod pa rienk la boté ; tèrla ou lé kab trouv in grap tomat rézin, dë fëy konbava, troi pti piman martin : in rougay, sa la toujour bezoin ! Na pou soigné osi ! Ala in bransh layapana pou la bone dijéssion, ala sitronèl pou abat le nèr, ala romarin èk matrékèr an kak i gingn sézisman.
Epü kosak sré in jardin kréol si navé poin kisoi in pié gouyav, kisoi in pié mang ousinon in pié lètshi ? Ah ! Sou pié d’lètshi-la, abnn gramoun la-konü pass le tan laprémidi, kan la shalër té i lèv. La, té i boir kafé, té i kass la blag, té i tri brèd pou l’diné.
Mé kèl malfondé la-di jardin kréol lé an dézord, lé farfouyé ? Sa sürman in boug i koz la boush rouvèr, sa ! Parss dann jardin kréol na rienk pou woir, pou santir, pou manjé, pou soigné : na jüss sak i fo pou bien viv !

Extrait de « la Rényon dann kër » de Robert Gauvin
Editions UDIR, octobre 2007


Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année

La kaz Tikok

23 avril, par Christian Fontaine

Promié tan, la kaz bann Biganbé navé dé piès minm parèy sad bann Maksimin, soman té kouvèr an tol. Malérèzman, siklone 48 la ni, la lèv lo ti (…)


+ Lus