Zistoir kréol rényoné :

Laramé zanfan Bondyé (troizyèm morso)

4 juillet 2009

L’avé inn foi, dan la vil de Foi, Méssyé le foi la manz son foi, avèk in grinn sèl.

III - Laramé, manèv Bondyé : troizyèm mirak

Zot i souvien Bondyé avèk Laramé l’apré fé in tour di mond é, shakfoi nana in n’afèr i klosh pa, Bondyé i sèy réparé. Bou di kont, li la trouv in ta z’afèr i klosh pa, é li la réparé, mé mirak-mèm, solon moin, li la fé troi. Touléka, sak la rakont amoin zistoir-la, la trouv arienk troi. Ankor lo troizyèm, moin lé pa bien sir... Alors, mi rakont épi sak lé pa dakor i ékri zournal pou di. Moin la fine dir azot : bann zistoir-la, mi rakont de tète, é la tète i ariv a manké souvan-défoi.

Kriké ! Kraké ! Kriké méssyé ! Kraké madam !

Donkalor, lé dé konpèr i fini par ariv dann in kartyé, tout demoun i viv dan la pèr. Sa i ariv in pé koméla, mé dann tan lontan té i ariv ankor pli souvan. Kan ou i konpran pa in n’afèr, lé normal ou la pèr : la pèr la fanm san tète, la pèr loto rouz i ral bann marmay pou tyé, la pèr lo moun la transform an kok apré an avoir lir lo gran sansa lo pti-t’albert. Mé so foi issi, sé in bèf k’i fé pèr bann demoun dann in kartyé.
A s’ki paré, dann in gafourn in pé éloigné, l’avé in bèf, in bèl papèr bèf, é kan mi di azot té bèl, lé pa pou farsé. Dizon, li lé par-la kat foi pli gro k’in zanimo normal. Armète avèk sa son po noir dépi an-o ziska an-ba, son gran korn, avèk lo san déssi lo boute konmsi li sort tyé d’moun shak foi k’i oi ali... épi son zyé mové é la bav k’ i voltiz Baba, vèy pa !
Kan li kriy in kou, ou na linprésyon la tèr i tranm. Kan li ariv dann in landroi, li pil bann kaz ziskatan k’li foute lo kaz atèr.
In zour, d’apré sak moin la antannn, li ariv in landroi nana in fète : la mizik i jouzé, marmay té apré zoué kours dann sak, té apré manz bonbon fondante... Kan li l’arivé, toute demoun la foute lo z’afèr tèl k’i lé épi la parti loumay : in pé la grinp déssi gro pyé d’boi, in pé la parti kashyète dann trou kap, in pé la fané, la pèrd la bann. Ziska zordi, demoun i koné pa kossa banna la fé. Si lé vivan, si lé mor, i koné pa kossa l’ariv banna.
Zistoman, lèrla, Bondyé èk Laramé, i ariv dann gafourn-la.

Kriké ! Kraké ! Troizyèm mirak Bondyé !

La shans , lo shèf vilaz i oi zot épi i di komsa : « Tansyon pangar, dann nout vilaz nana in bèf mové l’apré kass tout z’afèr, l’apré tyé sak la pa nyabou dégaz landroi an vitèss. Zot ossi, arète pa la konmsa, pars bèf-la sé pa in bèf, bèf-la sé in dyab ! ».
Laramé i fé son min tort, i di avèk lo boug : « Kass pa out tète, mon dalon va nyabou kalm ali, si zot i vé bien ! ».
Komank zot i vé ! Kan la pèr lé dsi ou-la, ou lé paré pou fé ninport de koi. Alor li domann Bondyé kossa li la bozoin pou fé son sérémoni. Bondyé i réponn : i fo bann bononm kosto i fé in gran klotir avèk bèl-bèl poto boi d’fèr. L’avé sa lontan ! Li vé k’i amar lo bann boi rantre zot avèk in liane bien solide. Tash moiyin, klotir-la i ansèrk in gran bout la tèr, konm par égzanp in térin fofbal. Aprésa, i fo fé rant lo bèf anndan, épi tak lo baro.
I domann in moun i kour vite pou rant dann lantouraz épi pou défyé lo bèf ; solman Bondyé i di ali, kan lo bèf v’arivé, i fo li dégaz landroi an vitèss épi li sote lo klotir. Lo boug i di oui : la kours, sa son n’afèr sa ! Soté, la poin pèrsone lé méyèr k’li !
Ala k’li rant dann léspès térin é ké li mète a shanté : « Bèf l’arivé san palto ! Bèf l’arivé san kilote ! Bèf l’arivé san manto ! Bèf l’arivé san kilote ! »
Kan lo bèf i antann sa, li fons tète béssé : lo marmay i gingn zis lo tan kouri é in bann gabyé kosto i fèrm baro la klotir. Bèf lé pri ! Li fons dann la klotir. Bann demoun i kri lassassin épi i sava maron ! Bann pli kourazé i arète la. Mé lo boi lé si tèlman dir, in pé plis li fé pète son tète. Li arkomans inn dé foi. Momandoné, lo shèf i di avèk Bondyé, larg bébète-la pars li va tyé toulmoun, sa lé sir. É ! La tranblad déssi demoun-la ! In pé lé blèm, in pé lé vèr ! La plipar sa gingn mal kadik !
Bondyé i di bann : « Inkyète pa, li koné sak li fé ! Li lé sir li va fé arète bèf la trankil ».

Kriké ! Kraké ! Koton mayi i koul, rosh i flote !

Bondyé, i rogard lo zanimo bien an fas ! Li anvoy in lanboulkidi, i fé pa arien, li anvoy in dézyèm ; i diré i fé kékshoz. Oté Baba ! I fo oir pou kroir : koulèv, sèrpan, tout sort kalité z’afèr konmsa, i sort par zorèy lo bèf, an kantité. Kan zot la fine sorti, lo bèf lé konm trankil, li bouz pi. Bondyé i di, rouv lo klotir, aroz lo bèf kou d’lo épi bril lo bann bébète dann fé. Banna i fé ! Troizyèm mirak lé tèrminé : demoun i arkomans z’ot fète, bondyé avèk Laramé an z’invité d’onèr.

Bondyé i ardi avèk Laramé : « Fé pa zamé sak moin la fé, lé riskab ète danzéré pou ou ! ». Laramé i di oui, mé ki vivra véra.

Troizyèm mirak la fini, mé lo zistoir la pankor fini. Nou va artrouv somènn proshène pou lo katriyèm morso.

(in zistoir G. Gauvin la ramassé )

Spécial 50 ans du PCR

Signaler un contenu

Un message, un commentaire ?


Témoignages - 80e année

La kaz Tikok

23 avril, par Christian Fontaine

Promié tan, la kaz bann Biganbé navé dé piès minm parèy sad bann Maksimin, soman té kouvèr an tol. Malérèzman, siklone 48 la ni, la lèv lo ti (…)


+ Lus