Zistoir kréol


Pou in grap létshi ! (promyé karo)

9 mai 2009, par Georges Gauvin

Karo plis karo, plis karo... i donn in bitasyon, i donn galman in zistoir pou rakont marmay lo soir !

Kriké, kraké ! lavé in foi, dan la vil dé foi, mésyé la foi, la manz son foi è in grinn sèl !

Nana in bon pé domoun i vé nir rish. Zot i kont déssi in bone shans pou zot gingn in gro takon larzan. Malorèzman, par movèz shans, in bon pé i arèt dan lokisité...
Zistoir mi sava rakonté, moin la lir ali, promyé foi, dann in pti liv déssiné, Axel Gauvin la ékri. Solman, mi sava pa kopyé liv-la : mi sava solman rakonté ; épi si nana zafèr moin la anvi invanté, m’a fé. Konm tout rakontè zistoir i fé.
Mi kont déssi zot pou pa pran la kolèr akoz mon manyèr fé. Toulfason, si zot i pran la kolèr, zot nora la penn pou kol anlèr épi konm bann marmay i di : « Kan la plui va tonbé, zot va dékolé ! »

Kriké Mésyé ! Kraké Madanm ! Lo roi la tonm malad !

Dann péi-la, lavé in roi ; é d’apré sak moin la antann dir, lété in bon roi, é son pèp té i èm ali byin.
Lo roi l’avé in fiy é fiy-la té bon konm bonbon koko, zantiy konm in pla lantiy. Tout té i roul ron é la vi lété byin korèk dann lo roiyome.
Anfin, lo tan nora pi pasé konmsa, san gro traka, san la mizèr noir, san kanikrosh. Vréman, dann roiyome-la, d’apré sak in pé i di, la vi lété valab é pliské !...
Ala k’in zour lo roi i tonm malad. Poitan li té rish, poitan li té in bèl bononm é sak i di konmsa : « karapat i mont aryink déssi tété bèf mèg », la pa toultan zot nana rézon...
I fo kroir la maladi-la, dann son kafé na poin triyaz, é toulmoun, san k’i atann, i pé gingn in tablatir.
Donk lo roi la tonm malad : li lavé touzour konm in kor d’fyèv, li l’avé zamé faim, mèm in gorjé d’lo té i intérès pi li ; si son madam lété vyinn mor, noré di li la gingn in fonn shagrin, konm in dépréssyon par l’fèt.
Mé son madam l’avé lontan lété mor é son pti fiy, la prinsès, lété si zoli, si zantiy, si rogardan pou son papa k’ lo roi té i pé pa ète maléré ; donk li té malad, pou vréman !
Mé kèl maladi li l’avé don ? La grip véra, shikungounya, la dyabète, mal vévé, mal kadik, ou sinonsa la vèrtikiloz ?
Bann gran doktèr, dann tan-la, té i trouv pa son maladi. Mèm in bon dyanostik, zot i yin-pa-bou fèr. Kan zot té i vyin oir lo roi, zot té i margongn-margongn ; solman, zot i di ninport de koi épi zot té blizé rokonète zot i gingn pa trouv la maladi lo roi l’avé !
Pars trouv la maladi épi donn médikaman an konsékans oui ! Mé si i guéri pa ? Pli pir si i fé tonm lo roi pli malad ankor ?
Tansyon pangar, in pé l’avé pèrd la tèt pou moin k’sa : in kou d’lépé i ariv vit, sirtou dann tan-la !

Kriké Mésyé ! Kraké Madanm ! Missyon inposib !

Ala k’in zour, lo roi la lévé. Li la domann son bann valé pou amenn ali in pé koté la port pou ogard son zardin épi bann zoizo i vyin di la priyèr dann pyé d’boi. Son fiy, la prinsès, la konm romark lo roi lété in pé myé. L’avé konm in soulazman dann son maladi, konm in rémisyon. Alors, la prinsès i domann son papa :
« Na poin aryin k’i féré plézir vot boush ? In pti morso gato patat, sansa in bonbon kravat ou sinon in bonbon nénèr ? ».
Lo roi i bouz solman la tète pou dir li vé pa. Li oi son zenn ti fiy l’apré sèk avèk la tristès, mé li mèm, san fèr éksopré, li gingn pa sirmont la maladi l’apré rongn ali par anndan. In spès lanoréksi !
Épi, in lidé i vyin dann son tèt toudinkou, sibite konm sa. In l’idé d’in n’afèr pou manzé. Pa in gran kari ! Pa in vyann sikilant ! Pa in gato sipèr ékstra ! Zis in frui, plito in grap frui.
Li di son fiy : li manzré byin inn-dé létshi.
Ou i parl si sa fiy lété kontan, si èl té fyèr : son papa, lo zantiy roi dann péi -la, i komans soulazé vik li vé manz in n’afèr, li vé manz létshi !
Mé apré son kontantman, èl i tonm an tristès. Létshi ? Oui, mé la pa la sézon. Nou téaryink moi d’séktanm. Alé trouv létshi mir dann moi d’séktanm : sa sé missyon inposib !
Mé, konm di l’ot : « Pa kapab lé mor san éséyé ! ». La prinsès i di lo promyé minis fé bat tanbour partou ziska dann bann gafourn pèrdi é di konmsa : la prinsès i promète maryé avèk sak va amenn létshi la kour lo roi.

Kriké Mésyé ! Kraké Madanm ! Ala k’i bat tanbour partou !

Badanm-badanm-badanm, badanm, badanm ! Sèrvitèr i sava bate tanbour partou.
Demoun i group pou konète la nouvèl ; épi kan zot i antann lo kozman l’apré di, zot i artourn z’ot kaz avèk dépitasyon dann kèr.
Létshi dann moi d’séktanm ? Kisa i sa trouv in n’afèr konmsa ? Lé inposib ! Mi rakont pa ou lo kozman bann batèr tanbour nora gagné si l’avé poin lé zonm-dé-gard, partou avèk zot. Alors, demoun i kontant grongn-grogné épi zot i bar !
Létshi, moi d’séktanm ? Lé vré, la sézon lé boulvèrsé, mé la pa pou sa nora trouv létshi mir, kansréti in sèl grap dann moi d’séktanm.

(La pankor fini, zistoir G. Gauvin i rakont)

Spécial 50 ans du PCR - Journal du 6ème Congrès

Signaler un contenu

Un message, un commentaire ?


Témoignages - 80e année

La kaz Tikok

23 avril, par Christian Fontaine

Promié tan, la kaz bann Biganbé navé dé piès minm parèy sad bann Maksimin, soman té kouvèr an tol. Malérèzman, siklone 48 la ni, la lèv lo ti (…)


+ Lus